اصلاح ترجمه به وسیله روش‌های دقیق و گام به گام

1395.07.30-03جمعه نوزدهم محرم الحرام 1438

لزوم ترجمه دوباره قرآن بر اساس قواعد و اصول

ما نیاز داریم که یکبار بصورت جدی آیات قرآن رو ترجمه ی صحیح کنیم. در برخی آیات نیاز هست اصلاح ترجمه انجام بشه، ترجمه ها باید از اصول و قواعدی پیروی کنند، این اصول و قواعد متکی به لسان قرآن، متکی به معنا و مفاهیم و متکی به یک سری قاعده های معرفتی هست. ترجمه ها نباید از این اصول عبور کنند، شما یک آیه ای رو ترجمه میکنید که با برخی اصول محرزی که از برخی آیات دیگر بدست میآرید در تناقض هست پس ترجمه شما یک جایی ایراد داره و باید اون ترجمه رو اصلاح کنید. از جمله آیاتی که نیاز هست اصلاح ترجمه بشه سوره ضحی هست« أَ لَمْ يَجِدْكَ يَتيماً فَآوى‌(6) وَ وَجَدَكَ ضَالاًّ فَهَدى‌( 7 الضحی ) این رو باید چه جور معنا کنیم؟ آیا اینطور نبود که ما تو را یتیمی یافتیم و پناه دادیم و تو را« ضالّ » یافتیم و هدایتت کردیم؟ خب این معنا آیا صحیح هست؟

مراحل اصلاح ترجمه: بررسی حالات مختلف لسان قرآن، ارتقاء مفاهیم، در نظر گرفتن اصول ترجمه و قواعد معرفتی

در بحث اصلاح معنا چند گام وجود داره، اگر به این نتیجه رسیدیم که معنایی خطا هست، معنایی ایراد داره و نیاز هست که اصلاح بشه چند گام وجود داره، یک گام اصلاح و ارتقاء مفاهیم هست، یک کار دیگر اصلاح معنای کلی، ارتقاء مفاهیم کلی بر اساس قاعده های دیگر هست، بر اساس قاعده های ترجمه، از جمله قاعده های معرفتی هست. البته همه ی اینها باید منطبق با قاعده های لسان قرآن باشه ولی شما به یک نتیجه رسیدی که این ترجمه ایراد داره، چه جوری اصلاح کنیم؟ چند مرحله ی اصلاح وجود داره، شما لسان قرآن رو بررسی میکنی و در لسان قرآن حالات مختلفی وجود داره، دو حالت میتونه وجود داشته باشه یا حالات مختلفی میتونه وجود داشته باشه، با این نمیتونی به نتیجه برسی. گام بعدی؛ معانی و مفاهیم واژگان رو ارتقاء میدی و روی اونها تأمل میکنی، یک ایراد ممکن هست اینجا وجود داشته باشه. پس یک بحث در لسان قرآن این هست که همه ی حالات رو تا جایی که امکان داره بررسی میکنی، بصورت مستقل اونجا بحث میکنی و بر اساس اون ممکن هست که تا حدی اصلاح معنا بکنی. یک بحث دیگر؛ پس یک گام بعد در حوزه ی معنا شناسی واژگان وارد میشید و تاجایی که امکان داره و شدنی هست اصلاح معنا میکنید، معنا رو دقیق تر و صحیح تر و مرتفع تر میکنید. یک گام بعدی در حوزه ی ترجمه ی آیه و واژگان در کنار هم هست که با استفاده از قاعده های خودش، و قواعد معرفتی و متکی به دو مرحله ی قبل یعنی« لسان قرآن و ارتقاء معانی » معنا میکنیم. از این مسیر اصلاح معنا انجام میشه. هر کدام از اینبخش های ترجمه در جای خودشون مهم هستند، بررسی میشوند ولی آیا بصورت مستقل کامل و دقیق هستند؟ نه لزوما، بخشی از دقت کامل معنا زمانی هست که این سه بخش با هم تعامل کنند و در کنار هم قرار بگیرند، هر کدام به تنهایی دقت بحث رو اضافه میکنند ولی کامل نیستند و گاهی فقط مستقل به اون بخش نگاه بشه ممکن هست که یک جاهایی خیلی هم صحیح نباشه. چه زمانی دقت و صحت کامل خواهد شد؟ زمانی که این سه بخش در کنار هم دیده بشوند. این منافی این نیست که هر بخشی مستقل سنجیده بشه. هر کدام یک گام هستند که باید برداشته بشوند ولی در نهایت این سه بخش باید در کنار هم دیده بشوند و در تعامل با هم دیده بشوند.