در بحث ترتیب نزول یک مسئله‌ای که باید پاسخ داده بشه فلسفه ترتیب نزول هست. چرا ترتیب نزول؟ چرا قرآن به یک باره نازل نشد؟ برخی از آیات قرآن به این موضوع می پردازند. این حتی برخی از سؤالات افرادی بوده که مخاطب رسول الله ص بودند. چرا قرآن یک باره بر تو نازل نشد؟ چرا همه‌اش بصورت جمعی، یک جا بر تو نازل نشد؟ باید فلسفه ترتیب نزول رو بدونیم. ترتیب نزول چه خاصیتی داره؟ چه اتفاقی قراره با ترتیب نزول بیفته؟ آیا برای اینکه موضوعات پله به پله برای مخاطبین قرآن هضم بشه، جا بیفته؟ یعنی یه رویکرد به جامعه داره و رویکرد اینکه درک و فهم در جامعه ایجاد بشه؟ آیا به اتفاقات و شرایط موجود در جامعه بستگی داره؟ عناوینی مثل شأن نزول و سبب نزول و اینجور بحث ها که می تونه ذیل این قرار بگیره؟ یعنی یه شرایطی اتفاق بیفته یه شرایطی پیش بیاد، آیه‌ای یا آیاتی از آیات قرآن نازل بشه، آیا اینه؟ خب تو بخش اجتماعی فلسفه ترتیب نزول چیه، با رویکرد نگاه به اجتماع؟ با رویکرد نگاه به رسول الله ص، فلسفه ترتیب نزول چیه؟ یعنی چه خاصیتی برای رسول الله ص داره؟ این چه برنامه‌ای برای رسول الله ص هست، برای خود ایشون؟ در رویکرد متکلم قرآن فلسفه ترتیب نزول چی هست؟ آیا یه برنامه‌ای اون طرف هست؟ از نگاه اجتماعی نگاه کنید مثلا ممکنه شما مطرح کنید که بله حالا تا ببینیم چی پیش میاد؟ مثلا سبب نزول یعنی تا ببینیم چی پیش میاد؟ یه چیزی پیش اومد حالا مطرح میشه. آیا متکلم قرآن این رو میگه؟ میگه تا ببینیم چی پیش میاد؟
آیا زمان نزول آیات قرآن متکی به این هست که، از نظر متکلم، ها، متکی به این هست که تا ببینیم چی پیش میاد؟ تا ببینیم مخاطبین‌مون این آیات قبلی که ارسال شده رو خوب هضم کردند؟ خوب گرفتند؟ فرهنگش رو در خودشون قرار دادند که بعدیش رو بگیم؟ خب یه بحث هم از جانب متکلم قرآن یعنی خداوند متعال هست. یعنی برنامه خداوند متعال، منطق برنامه خداوند متعال برای ترتیب نزول چی هست؟ پس سه تا بحث کلی هست. منطق خداوند متعال، منطق برنامه خداوند متعال به عنوان متکلم قرآن در ترتیب نزول آیات، به عنوان مُنزل آیات قرآن، مُنزل کتاب الله در ترتیب نزول آیات و سوره‌های قرآن. جایگاه رسول الله ص و رشد رسول الله ص و مقامات رسول الله ص در مورد ترتیب نزول قرآن، ارتباط این مقوله چیه؟ یعنی پس مخاطب اصلی قرآن که رسول الله ص، دریافت کننده اصلی قرآن که رسول الله ص هست، ارتباطش با ترتیب نزول قرآن چیه؟ بخش سوم هم اجتماع، جامعه، انسانها، اتفاقات درون انسانها، رفتار انسانها، شرایط جامعه، رفتار در قبال آیات نازل شده چه جایگاهی داره در ترتیب نزول قرآن؟ چه تأثیری داره؟ اون هم باید سر جای خودش بحث کرد. پس این سه بخش رو باید دید. البته این سه بخش ذیل عنوان دارند. وقتی شما میگین که برنامه خداوند متعال در نزول قرآن در ترتیب نزول قرآن، وقتی می فرمایید مُنزل قرآن یعنی خداوند متعال و اسباب نزول. همه رو باید ببنیم. وقتی شما میگید که رسول الله ص به عنوان حلقه دوم تعیین کننده در بحث ترتیب نزول قرآن، یعنی باید نگاه کنیم ابعاد وجود رسول الله ص. رشد رسول الله ص. مقامات مختلفی که رسول الله ص داشتند و به دست آوردند. یعنی با یه نگاه باید بگید کلاس رسول الله ص در ترتیب نزول قرآن چیه؟ یه کلاس برای رسول الله ص و در بخش سوم هم جامعه رو بررسی کنیم.
