بحث کتاب الله، کلام الله و لسان قرآن، در آیات مربوط به سوره ابراهیم علیه السلام

1399.07.15-06سه شنبه 17 صفر 1442

کتابی بر رسول الله ص نازل شده است تا مردم را از ظلمات به سمت نور خارج کنند

بحث کتاب الله، کلام الله و لسان قرآن در آیات ابتدایی سوره ابراهیم علیه السلام. خداوند در این آیات می فرماید که، اعوذ بالله من الشیطان الرجیم، . الر. الر كِتَابٌ أَنزَلْنَهُ إِلَيْكَ لِتُخْرِجَ النَّاسَ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلىَ النُّورِ بِإِذْنِ رَبِّهِمْ إِلىَ‌ صِرَاطِ الْعَزِيزِ الحَْمِيدِ. اللَّهِ الَّذِى لَهُ مَا فىِ السَّمَاوَاتِ وَ مَا فىِ الْأَرْضِ وَ وَيْلٌ لِّلْكَافِرِينَ مِنْ عَذَابٍ شَدِيدٍ. الَّذِينَ يَسْتَحِبُّونَ الْحَيَوةَ الدُّنْيَا عَلىَ الاَْخِرَةِ وَ يَصُدُّونَ عَن سَبِيلِ اللَّهِ وَ يَبْغُونهََا عِوَجًا أُوْلَئكَ فىِ ضَلَالِ بَعِيدٍ. وَ مَا أَرْسَلْنَا مِن رَّسُولٍ إِلَّا بِلِسَانِ قَوْمِهِ لِيُبَينِ‌ لهَُمْ فَيُضِلُّ اللَّهُ مَن يَشَاءُ وَ يَهْدِى مَن يَشَاءُ وَ هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ. وَ لَقَدْ أَرْسَلْنَا مُوسىَ‌ بَِايَتِنَا أَنْ أَخْرِجْ قَوْمَكَ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلىَ النُّورِ وَ ذَكِّرْهُم بِأَيَّئمِ اللَّهِ إِنَّ فىِ ذَالِكَ لاََيَاتٍ لِّكلُ‌ صَبَّارٍ شَكُور، و ادامه بحث وارد ماجرای موسی ع میشه. در آیه اول خداوند می فرماید که، الر، کتابی که نازل کردیم آن را بسوی تو تا تو بوسیله آن کتاب، تا تو خارج‌کنی ناس رو از ظلمات به سمت نور، بِإِذْنِ رَبِّهِمْ إِلىَ‌ صراط مستقیم. خب این یه بحث. پس سرفصل این چند آیه ای که می‌خواهیم بررسی کنیم اولین موضوع که مطرح شد اینه که کتابی بر رسول الله ص نازل شده کتابی که بر رسول الله ص نازل شده به خاطر این که رسول الله ناس رو مردم رو از ظلمات به سمت نور خارج کنه و این راه ادامه دار هم هست، إِلىَ‌ صِرَاطِ الْعَزِيزِ الحَْمِيدِ. مخاطب این آیه کی‌هست؟ رسول الله ص.

موضوع لسان قوم در نزول کتاب مطرح نیست بلکه در ارسال رسول به سوی قوم مطرح است

در آیه چهارم خداوند می‌فرماید که . وَ مَا أَرْسَلْنَا مِن رَّسُولٍ إِلَّا بِلِسَانِ قَوْمِهِ لِيُبَينِ‌ لهَُمْ. پس یه قاعده ای کلی اینجا مطرح شد. ما رسولی را ارسال نمی کنیم. ببینید صحبت از کتاب نیست. صحبت از نزول کتاب بر رسول نیست. صحبت از ارسال رسول هست. ما رسولی را ارسال نمی کنیم، به کجا ارسال نمیکنیم؟ به سوی قوم. ما رسولی را به سوی قوم ارسال نمیکنیم الا بلسان قوم. لسان قوم. چه کسی رو ارسال میکنی به لسان قوم؟ رسول را. پس مواجه شدن رسول با قوم به لسان قوم است. اینجا لسان قوم جایگاهش کجاست؟ جایگاه ارسال رسول به سوی قوم. موضوع لسان قوم در نزول کتاب مطرح نیست. در ارسال رسول به سوی قوم مطرح است، برای چه موضوعی؟ لِيُبَينِ‌ لهَُمْ، برای آنها بیان کنی. این موضوع آیه ۴ برای سید ما رسول الله ص که بحثش در آیه یک مطرح است، هم صدق می‌کنه. شما این آیه ۴ رو در کنار آیه ۱ دنبال کنید، ما این کتاب را بر تو نازل کردیم ما کتاب را بر تو نازل کردیم تا ناس را از ظلمات به سمت نور خارج کنی. این یه بحث همین آیه چهار هم برای رسول الله ص مطرح است حالا ما تو را به سوی قوم، کدام قوم؟ مثلاً قوم عرب، ارسال می کنیم به لسان همون قوم، تا برای آنها تبیین کنی. چی رو تبیین کنی؟ ممکنه اینجا این باشه که کتاب رو تبیین کنی. معارف کتاب رو تبیین کنی. موضوع رو براشون روشن‌تر کنی. موضوع استفاده از کتاب رو. استفاده ای که خودت می خوای از کتاب ببری. برای خروج انسانها از ظلمات به سمت نور رو برای اونها بهتر بیان کنی. به لسان اونها باشی تا برای اونها بیان کنی که چه اتفاقی افتاده؟ چی میشه؟ اون کتاب چی هست؟ من دارم چه میکنم با شما؟ این رو برای اونها بیان کنی.

موسی ع، با آیاتی که داشتند، توانستند قوم خود را از ظلمات به سمت نور خارج کنند

در ادامه همین موضوع این بحث به موسی علیه السلام تعمیم داده میشه. وَ لَقَدْ أَرْسَلْنَا مُوسىَ‌ بَِايَتِنَا. ما موسی رو ارسال کردیم به آیات مون. یعنی به او چی دادیم؟ به او آیه دادیم. به آیاتمون او رو ارسال کردیم. أَنْ أَخْرِجْ قَوْمَكَ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلىَ النُّورِ وَ ذَكِّرْهُم بِأَيَّئمِ اللَّهِ. پس موسی ارسال شد همانگونه که رسول الله ص ارسال شد. رسول الله ص ارسال شد چه چیزی داشت؟ دو چیز، کتاب. به کتاب ارسال شد. به سوی قوم ارسال شد. به کتاب ارسال شد و بلسان قوم با قوم مواجه شد. به کتابی که بر او نازل شده بود به او داده شده بود به او ایتا شده بود به اون کتاب ارسال شد و بلسان قوم برای قوم تبیین کرد. خب به کتاب چه کرد؟ به کتابی که بر او نازل شده بود چه کرد؟ باید چه می کرد؟ یا باید چه بکند؟ لِتُخْرِجَ النَّاسَ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلىَ النُّورِ. این رو ببینید در ماجرای موسی ع. موسی ع به آیات چه می کند؟ أَنْ أَخْرِجْ قَوْمَكَ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلىَ النُّورِ. قبلاً موسی علیه السلام بوسیله آیات، خداوند او را ارسال کرد که بوسیله همون آیات قومش را از ظلمات به سمت نور خارج کند. آیات موسی چی بود؟ میگیم عصای موسی، ید بیضا و یک سری آیات دیگر. موسی ع به آیاتی آمد که قومش را از ظلمات به سمت نور خارج کنه و توفیق هم داشت. در ادامه آیات ببینید همین موضوع مطرح شده در آیات 6 به بعد اون ظلماتی که قوم درش مواجه بودند گرفتار فرعونیان بودند و موسی ع اونها رو نجات داد. گرفتار عذابهای فرعونیان بودند و موسی ع اونها رو نجات داد و از اون فضا بیرون اورد. موسی ع چگونه قوم رو از ظلمات به سمت نور خارج کرد؟ با چه ابزاری؟ شما میگید به آیات. به آیاتی که خداوند به او داد. به عصای موسی. به ید بیضا. یا به عبارتی به تسعه آیات که خداوند به او ایتا کرد، به دنبال این رفت که قوم رو از ظلمات به سمت نور خارج کنه.

موسی ع، مسلح به آیات آفاقی و انفسی، بودند و رسول الله ص مسلح به آیات کلامی

رسول الله ص چگونه باید قوم رو از ظلمات به سمت نور خارج کنه؟ به کتابی که بر او نازل شده. یعنی چی؟ یعنی به آیات کتاب. اگه شما بخوای متناظر بگیری با بحث موسی علیه السلام که قابل استفاده هم هست که ما همین کتاب بر رسول الله ص رو از آیات دیگه از آیات دیگه قرآن میدونیم که آیات کتاب داره، یعنی به آیات کتاب. موسی علیه السلام به آیات آفاقی و انفسی قوم رو از ظلمات به سمت نور خارج کرد. به دنبال خارج کردن قوم از ظلمات به سمت نور بود. رسول الله ص به آیات کتابی به آیات کتاب الله به آیات کلامی، به دنبال خارج کردن انسانها از ظلمات به سمت نور هست. تفاوت رفتار رسول الله ص، در خروج انسان‌ها از ظلمات به سمت نور با موسی علیه السلام اینه. موسی علیه السلام به آیاتی که در قرآن مطرح است، به اون آیات اقدام به خروج انسانها از ظلمات به سمت نور کرد. رسول الله صلی الله به آیات کتاب خدا، به وسیله آیات کتاب خدا. این معجزه رسول الله ص است. این ابزار دست رسول الله ص است. حتی خروج انسان ها و نجات انسانها از سختیها از عذابها از گرفتاریها، موسی علیه السلام وقتی می‌خواست انسانها را خارج بکنه قومش رو خارج بکنه از کجا خارج کرد؟ اولین جایی که اقدام کرد نجات از آل فرعون بود. وَ إِذْ نَجَّيْناكُمْ مِنْ آلِ فِرْعَوْنَ يَسُومُونَكُمْ‌ سُوءَ الْعَذابِ يُذَبِّحُونَ أَبْناءَكُمْ وَ يَسْتَحْيُونَ نِساءَكُمْ. نُه آیه در دستان موسی علیه السلام بود با اون نه آیه یک قوم را نجات داد و حرکت داد و پیش برد و البته خداوند بر موسی کتابی نازل کرد و اون کتاب رو برای قوم تبیین کرد، بیان کرد و توضیح داد. در تفاوت کتاب رسول الله ص و کتاب موسی این هست که وقتی موسی می خواد قوم رو از ظلمات به سمت نور خارج کنه به کتابش اینکارو نمیکنه. به کتاب موسی این اتفاق نمیافته. به آیات در دستان او این اتفاق میافته. رسول الله ص وقتی می خواد قوم رو نه بلکه ناس رو از ظلمات به سمت نور خارج کنه به کتابی که بر او نازل شده این کار رو میکنه. اثر این کتاب اثرگذاری این کتاب کاربرد این‌ کتاب باید بسیار فراتر و اثرگذارتر از آیات در دستان مو سی ع باشه. اینجاست که بحث کلام الله مهمه. اینجاست که بحث کتاب الله ذیل بحث کلام الله مهمه. اینجاست که بحث تحقق کلمات خدا ذیل بحث کلام الله مهمه. اینجاست که بحث آخرت، آخرالزمان و تحقق بهشتها با تحقق کلمات خدا ذیل بحث کلام الله مهم میشوند. قرآن رو باید اینجوری شناخت.

قرآن، فراتر از آیات دست موسی ع، برای تحقق نجات می‌باشد

قرآن فراتر از آیات دست موسی علیه السلام هست برای خروج انسانها از ظلمات به سمت نور، برای نجات انسانها از عذاب، برای نجات انسانها از دست قومی که از دست آلی که مثل آل فرعون عذاب بر سر انسان ها نازل میکنند، قرآن فراتر از ابزار موسی برای تحقق این نجات هست. قرآن، آیات قرآن فراتر از آیات دست موسی هست. آیه قرآن فراتر از عصای موسی است، فراتر از ید بیضاست در تحقق این هدف. این فراتر رو چرا عرض میکنیم؟ به چند دلیل. 1- ماجرای رسول الله صلوات الله علیه فراتر از موسی ع می دونیم. 2- اون کاری که رسول الله ص بخواد انجام بده رو فراتر از کار موسی ع می دونیم. ادامه دار تر می دانیم. کار موسی علیه السلام ادامه دار نبود. آنها را از ظلمات به سمت نور خارج کن و بهشون تذکر بده نسبت به ایام الله. رفتار رسول الله صلی الله علیه ادامه داره. اون ها آنها رو خارج کن صِرَاطِ الْعَزِيزِ الحَْمِيدِ. ادامه دار. این راه ادامه داره. نه اونها رو خارج کن تذکر بده به یه دورانی. رفتار موسی علیه السلام 1- برای یک قوم بود برای قوم خودش بود 2- منتهی به تذکر می شد. به سمت نور آنها را خارج کن و به آنها تذکر بده نسبت به ایام الله. رفتار رسول الله صلی الله علیه مربوط به ناس هست و این ادامه داره الی صِرَاطِ الْعَزِيزِ الحَْمِيدِ. فاعل رفتار موسی علیه السلام فاعل ماجرای موسی ع، موسی ع هست. فاعل رفتار سید ما رسول الله ص خود ایشون هست. به این دلایل ماجرای رسول الله صلی الله رو بزرگتر می دانیم. وقتی بزرگتر بدونیم اون ابزار هم باید در خور باشه. اگه آیات موسی آیات خداوند که به موسی داده شد درخور تحقق اون رفتار است، کتاب بر رسول الله صلی الله علیه کتاب نازل شده بر رسول الله ص هم باید درخور این ماجرایی باشه که رسول الله ص دنبال میکنند. چون این ماجرا بزرگتره کتاب رسول الله در اثرگذاری در این نوع از اثرگذاری بسیار فراتر از آیات موسی ع است. مطرح هست که اونها رو از ظلمات به سمت نور خارج کن بِإِذْنِ رَبِّهِمْ إِلىَ‌ صِرَاطِ الْعَزِيزِ الحَمِيدِ.

کافرینی که به کتاب نازل شده ایمان نمی آورند، گرفتار عذاب شدید می‌شوند

در ادامه مطرح هست، اللَّهِ الَّذِى لَهُ مَا فىِ السَّمَاوَاتِ وَ مَا فىِ الْأَرْضِ. احتمالا وقتی این رو بدل از الْعَزِيزِ الحَمِيدِ بگیریم یعنی صراط اللهی که، صراط خدایی که اون خدا کسی است که برای اوست آنچه که در آسمانهاست و آنچه که در زمین هست. وَ وَيْلٌ لِّلْكَافِرِينَ مِنْ عَذَابٍ شَدِيدٍ. کافرین گرفتار میشوند. کافرین تو چاله می افتند. کافرین از عذاب شدید نمی تونند نجات پیدا کنند. کافرینی که با تو همراه نمی شوند ایمان نمی آورند. به چی ایمان نمی آورند؟ به کتابی که بر تو نازل شده. با این همراه نمی شوند. کسانی که نمی تونند از این کتاب بهره ببرند اینها به عذاب شدید گرفتار می شوند. اینها در چاله های عذاب شدید در عذاب شدید می‌افتند. الَّذِينَ يَسْتَحِبُّونَ الْحَيَوةَ الدُّنْيَا عَلىَ الاَْخِرَةِ، کسانی که حیات دنیا رو نسبت به حیات آخرت، نسبت به آخرت دوست میدارند بیشتر طلب دوستی می کنند، محبتشون بیشتر به حیات دنیا گرایش داره تا آخرت. وَ يَصُدُّونَ عَن سَبِيلِ اللَّهِ و مانع می‌شوند و سد می کنند از سبیل خدا وَ يَبْغُونهََا عِوَجًا، أُوْلَئكَ فىِ ضَلَالِ بَعِيدٍ و آن را عوج می کنند، و آن را از عوج تلقی می کنند، آنها در ضلال بعید هستند. آنها در یک ضلالت خیلی دورند. اینجا یه نکته میتونه وجود داشته باشه که این افراد باید نسبت به چی رفتار نشون بدهند؟ پایه رفتاریشون باید نسبت به چی باشه؟ نسبت به کتاب نازل شده بر رسول الله ص. رسول الله ص با آن کتاب کار انجام میده. آنها باید نسبت به این کتاب ایمان داشته باشند و رفتار درست انجام بدهند و از این کتاب بهره ببرند. هر بهره‌ای هست توسط رسول الله صلی الله علیه در این موضوعی که در این آیات مطرح شده در آیه 1 سوره ابراهیم مطرح شده بوسیله کتاب هست. خب اونها باید رفتار صحیح در قبال این کتاب نشان بدهند و در موضعی قرار بگیرند که بهترین بهره و صحیح ترین بهره را و صحیح ترین اثر را از این کتاب رسول الله توسط رسول الله ص بگیرند. این افراد این کار را نمی کنند.

رفتار غلط نسبت به قرآن و پنداشتن عوج در آن، انسانها را به سمت ضلال بعید میبرد

میشه به عنوان یه نکته اینجا این موضوع رو داشت که وَ يَصُدُّونَ عَن سَبِيلِ اللَّهِ، یعنی يَصُدُّونَ عَن کتاب اللَّهِ نازل شده بر رسول الله ص. وَ يَبْغُونهََا عِوَجًا، یکی از کارهایی که میکنند چیه؟ يَبْغُونهََا عِوَجًا، اگر اینجا سبیل الله رو کتاب نازل شده بر رسول الله ص بگیریم که یکی از موضوعاتش هست و صحیح هم هست، وَ يَبْغُونهََا عِوَجًا، اون رو عوج تلقی می کنند. جای دیگه خداوند می فرماید چی؟ این قرآن غیرذی عوج هست. شما باید کتاب خدا را غیر ذی عوج بدونید. اینها قرآن را دارای عوج میدانند. شما کتاب خدا را باید غیر ذی عوج بدونید. دارای هیچ وجهی نیست. اینها کتاب خدا را دارای عوج میدانند. اگر اینجوری فکر کنند و اگر اینجوری بپندارند، این افراد در گمراهی راهی دوری قرار می‌گیرند. از ظلمات خارج نمی‌شوند به صراط عزیز حمید وارد نمی‌شوند و به گمراهی دوری میافتند. به ضلال مبین نمی‌افتند ها. ضلال مبین بیفتند خوبه. ضلالتی می‌افتند که براشون روشن نیست و برای هیچکسی هم روشن نیست. به یه فضایی می‌روند که برای کسی از خودشون روشن نیست و به یه فضایی میرند که معلوم نیست حالا حالا از توش در بیان. یه موقعی یه فردی به ضلال مبین گرفتار میشه و حالا احتمال نجاتش است. رفتار غلط نسبت به کتاب رسول الله و قرآن بخصوص تلقی و پنداشتن عوج در کتاب رسول الله انسانها رو به سمت ضلال بعید میبره و بهره نمی برند و از اون کتاب اون بهره ای که توسط رسول الله ص جریان پیدا می کنه رو نمی برند. بهره آیاتی از کتاب نمی‌برند. مثل برخی از قوم موسی ع می شند که نسبت به آیات موسی رفتار صحیح نداشتند. نسبت به آیاتی که در دستان موسی ع بود رفتار صحیحی نداشتند.