نکته ای در مورد بحث ولایت خب بحث ولایت رو بخوایم بررسی کنیم نکاتی رو باید در بحث ولایت مد نظر قرار بدیم در مفهوم بحث ولایت یکی از نکات دو طرفه بودن و دوسویه بودن معنای ولایت هست اینکه انسانها هم میتونند ولیِ ولی خودشون باشند، آیات متعددی از این معنا صحبت میکنه
مثلاً در مورد شیطان میفرماید که شیطان اولیاء اونهاست بعد در مورد اون انسانها هم میفرماید اونها هم اولیاء شیطان هستند شیطان ولی اونهاست اونها هم اولیاء شیطان هستند ولی های شیطان هستند و آیات دیگر که در این زمینه وجود دارند پس معنای دوطرفه بودن در بحث ولایت دوسویه بودن در بحث ولایت وجود داره این معنا را باید در نظر گرفت،
ولیکن یه مطلب رو باید در نظر داشت که در مفاهیم این طوری که دوسویه هستند لزوماً تبعات معنا برای دو سوی این معنا یکی نیست مثل حُب که خداوند برخی انسانها رو دوست داره بهشون حُب داره پس مُحب اونهاست برخی انسانها هم مُحب خداوند هستند لزوماً تبعات معنایی اینها یکی نیست این مفهوم دوسویه است بین اونها تبعات معناییش یکی نیست، اگر فاعل در این تراز بود فاعل دارای این وزن از مفهوم بود یا در این تراز بود این مفهوم این تبعات معنایی رو برای او داره این توابع رو داره اگه فاعل در یه تراز دیگری بود همون مفهوم اعمال اون مفهوم از جانب اون فاعل یه تبعات دیگری رو براش داره مثلاً خداوند ذکر میکنه انسان هم ذکر میکنه خداوند انسانی رو ذکر میکنه انسان هم خدا رو ذکر میکنه اینکه انسانی مذکور خدا باشه یه تبعات معنایی رو داره اینکه خداوند مذکور انسان باشه یه تبعات معنایی دیگری داره ولی این مفهوم دوسویه است بین اونها اون تبعات از کجا در میاد از فاعل اون مفهوم از فاعل اون معنا تا فاعلش کی باشه تراز معنایی فاعلش کی باشه تراز فاعلش چی باشه و اون فاعل دارای چه اوصافی هست چه تعاملات اوصافی برای او وجود داره و این مفهوم رو جاری میکنه پس تبعات معنایی متفاوت میشه ممکنه یه کسی خدا ولی او باشه خدا ولی اوست تبعه معناییش میشه مثلاً یکی از تبعات معناییش میشه سلطان مثال عرض میکنیم میشه سلطان بر او پس بر او سلطان هم داره خب او هم ولی خداست پس بر خدا سلطان ندارد چرا؟ نه بخاطر اینکه ولی نیست بخاطر تراز فاعلیت او هست
یکی از بحث ها در مفهوم ولایت آیه 11 سوره رعد است در آیه 11 سوره رعد میفرماید که اعوذ بالله من الشیطان الرجیم لَهُ مُعَقِّبَاتٌ مِّن بَيْنِ يَدَيْهِ وَمِنْ خَلْفِهِ يَحْفَظُونَهُ مِنْ أَمْرِ اللّهِ إِنَّ اللّهَ لاَ يُغَيِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّى يُغَيِّرُواْ مَا بِأَنْفُسِهِمْ وَإِذَا أَرَادَ اللّهُ بِقَوْمٍ سُوءًا فَلاَ مَرَدَّ لَهُ وَمَا لَهُم مِّن دُونِهِ مِن وَالٍ اینجا خداوند در انتهای آیه میفرماید که مادون خدا برای اونها ولیی نیست ولایت کننده ای نیست خب از اینجا میشه رفت به سمت معنایی از ولایت که این ولایت کننده قراره چه بکنه که مِن دون خداوند ولیی نمیتونه باشه و برای اونها نیست در چه ماجرایی در اینکه خداوند به قومی اراده سوء بکنه اگر خداوند به قومی اراده سوء کنه لاَ مَرَدَّ لَه برای اون قوم و این اراده سوئی که به اون قوم شده هیچ رد کننده ای وجود نداره کسی نمیتونه این اراده رو برگردونه خب اگه کسی نمیتونه این اراده رو برگردونه پس این قوم باید چه کنند آیا راه یک طرفه شد؟ دیگه هیچ راهی وجود نداره؟ خداوند یه قانون کلی رو در قبل از این فرموده إِنَّ اللّهَ لاَ يُغَيِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّى يُغَيِّرُواْ مَا بِأَنْفُسِهِمْ خداوند آن چیزی که برای قوم هست رو تغییر نمیده مگر اینکه تا اینکه قوم آن چیز که برای انفس شون هست را تغییر بدهند خب حالا خداوند در یک زمانی یه اراده سوئی به قومی کرده کسی نمیتونه اون اراده رو برگردونه، راه چی هست؟ طبق اون حکم راه این هست که قوم آن چیز که مربوط به انفس شون هست را تغییر بدهند تا اینکه اون تغییر کنه تا اینکه آن چیز که مربوط به انفس شون هست تغییر کنه اگر اون تغییر کنه شما از اون حکم این برداشت رو میکنید اگر آن چیز که مربوط به قوم شون هست تغییر کنه خداوند آن چیز که برای قوم بود رو تغییر میده یعنی خداوند اون اراده رو تغییر میده پس اگه به دنبال تغییر اراده خدا اگر اراده سوئی به قومی شده اگه به دنبال تغییر اراده خدا هستیم باید قوم آن چیز که نسبت به خودشون هست رو تغییر بدهند ، خب چه جوری باید آن چیزی که نسبت به قوم هست رو تغییر داد به سراغ چی باید رفت این رو باید در اون معنا دنبال کرد وَمَا لَهُم مِّن دُونِهِ مِن وَالٍ حواستون باشه دون خدا ولیی نیست یعنی اگر میخواید آن چیز که مربوط به نفستون هست رو تغییر بدهید باید برید سراغ ولایت با ولایت آن تغییر میکنه مربوط به ولایت هست در فضای ولایت دنبال این تغییر بگردید و اون هم مربوط به ولایت خداست .
