مثالهایی از یافتن تراز دو سر یک تناسب

1397.10.03-05دوشنبه 16 ربیع‌الثانی 1440

در موضوعاتی که دو سر دارد مانند ایمان که یک مومن وجود دارد و یک مورد ایمان دو طرف موضوع را باید متناسب باهم دید یعنی صفات و مشخصات هر دو طرف را لحاظ نمود

یه نکته اینکه در موضوعات رفتاری در قرآن موضوعاتی که دو طرف داره مثل ایمان یه مومن هست یه موضوع مورد ایمان هست یه رابطه هست به نام ایمان، یه فردی هست با عنوان مومن یک شیء یا فردی هست به نام موضوعی که باید بهش ایمان آورد یه رابطه بین این دو ایجاد میشه با عنوان ایمان و موضوعات دیگری از این دست یه فردی هست به عنوان ولی یه فردی هست با عنوان موالی یه رابطه بین این دو ایجاد میشه رابطه ی ولایت و موضوعات دیگر، موضوعاتی که به این شکل دو سر داره موضوعات رفتاری که به این شکل دو سر داره باید یک تناسب بین دو سر این موضوع وجود داشته باشه وقتی می خواید این تناسب رو ایجاد کنید باید دو سر این موضوع رو با صفاتش ببینی با توصیفاتش ببینی جدا نمی تونی بکنی

در «إِنَّ وَلِيِّيَ اللّهُ الَّذِي نَزَّلَ الْكِتَابَ»، یک سر ماجرا خدایی است که کتاب را نازل نموده به عنوان ولی و سر دیگر رسول الله ص به عنوان تلویحی موالی که باید بین این دو سر تناسب وجود داشته باشد

مثلاً می فرماید که إِنَّ وَلِيِّيَ اللّهُ الَّذِي نَزَّلَ الْكِتَابَ این موضوع دو سر داره یک سر خدا یک سر رسول الله رابطه ولایت، یک سر مولاست که اینجا خداست یک سر موالی هست که اینجا رسول الله صلوات الله علیه هستند موالی رو اصطلاحاً عرض می کنیم رابطه ولایت هست خب شما اگه بخواید دقیق ببینی میگید اینجا باید تناسب وجود داشته باشه تناسب چجوری هست؟ بین این دو سر و اون رابطه یک تناسب برقرار هست وقتی ما همه ی اوصاف رو ببینیم لذا شما می فرمایید که اللّهُ الَّذِي نَزَّلَ الْكِتَابَ مولاست، و کسی که ولایت می شود رسول الله هست پس باید بین دو سر اون رابطه و نوع اون رابطه تناسب وجود داشته باشه وقتی اون تناسب وجود داره یعنی ما باید همه ی اون دو سر رو با اوصافش ببینیم یعنی در واقع اون تناسب وجود دارد

در آیه ولایت سطح ولایت باید از طرفی که ولی هستند در بیاید، در این طرف خدا و رسول توصیف خاصی ندارند ولی الذین آمنوا با توصیف اقامه نماز آمده پس از اینجا سطح ولی و به تبع آن سطح ولایت مشخص میشود

مثلاً در آیه ی 55 سوره ی مائده می فرماید که إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِينَ آمَنُواْ الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلاَةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ رَاكِعُونَ شما می فرمایید اینجا دو سر داره یکی َالَّذِينَ آمَنُواْ یعنی مومنین هستند يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ که در آیه قبل مطرح هست سر دیگر خدا، رسول و َالَّذِينَ آمَنُواْ رابطه چی هست؟ ولایت، بین این مفاهیم اینجا تناسب وجود داره بین این دو سر و این رابطه بله پس بین کُم بین شما که در این آیه مطرح هست یعنی همون یَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ که در آیه ی قبل مطرح هست و اون الله، رسول و اَلَّذِينَ آمَنُواْ و این رابطه ای که بین شون هست یه تناسبی برقرار باید باشه برای اینکه این تناسب رو ایجاد بکنید باید گام به گام پیش برید اولین گام این هست که این رو با اوصاف شون ببینید خب اوصاف این کُم چیه؟ اَلَّذِينَ آمَنُواْ هستند یَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ یه سطحی از ایمان رو دارند اوصاف الله، رسول و اَلَّذِينَ آمَنُواْ چی هست؟ میگیم الله اوصافش مطرح نیست در ادامه رسول الله و اَلَّذِينَ آمَنُواْ مطرح هستند رسول الله هم صفتی براش مطرح نیست ولی اَلَّذِينَ آمَنُواْ به صفات مطرح هست به توصیف مطرح هست توصیفش چی هست؟ اَلَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلاَةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ رَاكِعُونَ یعنی مجموعه ای اینها رو باید کنار هم دید انسانهایی که مومن هستند درجه ای از ایمان رو دارند ولایت گیرنده هستند پذیرنده ی ولایت هستند موضوع چیست؟ ولایت ولی کیست؟ الله، رسول و چه کسانی؟ و اَلَّذِينَ آمَنُواْ یی که الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلاَةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ رَاكِعُونَ هستند پس سطح ولایت چیست؟ سطح ولایت به تناسب وجود داره یه تناسب بین ولایت و ولی، میگیم خب تناسب چی هست؟ میگیم سطح ولایت چیست؟ سطح ولایت ولایتی هست که الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلاَةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ رَاكِعُونَ دنبال می کنند سطح ولایت اینجاست

تراز ولایت خدا و رسول نیز به لحاظ عطف بودن به الذین آمنوا همان تراز الیدن آمنوا یعنی اقامه نماز است کسی که به این ولایت تولّی بورزد جزء حزب الله قرار میگیرد

تبعات ولایت چیست؟ تبعات ولایتی هست که از این سطح از ولی سطح از ولایت ولی خارج میشه در ادامه وقتی میخواد بفرماید که شما در این رابطه وارد بشوید می فرماید چی؟وَ مَن يَتَوَلَّ الله وَ رَسُولَهُ وَ الَّذِينَ آمَنُواْ اونی که در این رابطه وارد بشه، در این رابطه با چی وارد بشه؟ با کی وارد بشه؟ با الله ؟ با رسول الله ؟ با اَلَّذِينَ آمَنُواْ ؟ می فرماید با هر سه، وَ مَن يَتَوَلَّ الله وَ رَسُولَهُ وَ الَّذِينَ آمَنُواْ هر سه یعنی با رابطه ای در رابطه ی ولایت با این تراز از ولایت، اینجا در واقع می فرماید یه ولایتی وجود داره در این سطح سطحش چیه؟ باید سطحش رو از بین این عبارت یافت يَتَوَلَّ الله وَ رَسُولَهُ وَ اَلَّذِينَ آمَنُواْ میگیم خب از اینجا نمیشه یافت یه توصیف می فرماید الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلاَةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ رَاكِعُونَ ولایت اَلَّذِينَ آمَنُواْ کدوم اَلَّذِينَ آمَنُواْ ؟ اَلَّذِينَ آمَنُواْ یی که این رفتار رو انجام میدند پس تراز ولایت اَلَّذِينَ آمَنُواْ در این سطح هست تراز ولایت رسول الله در چه سطحی هست؟ میگیم عطف به همین در همین سطح هست تراز ولایت رسول الله در این سطح، تراز ولایت خداوند در چه سطحی؟ در همین سطح، لذا در ادامه می فرماید هر کسی از شما مومنین با این ولایت آشنا بشه و وارد این ولایت بشه او به سمت حزب الله حرکت خواهد کرد

در آیه 257 بقره تراز خدا ولی مومنان معرفی شده است، تراز خدا در آیه 255 آمده و تراز مومنان که آیه256 آمده، در این تراز از ولایت به صرف ولایت خدا خروج از ظلمات به سمت نور صورت می‌گیرد

ببینید در آیه ی 257 بقره خداوند می فرماید اللّهُ وَلِيُّ الَّذِينَ آمَنُواْ يُخْرِجُهُم مِّنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّوُرِ خداوند ولی اَلَّذِينَ آمَنُواْ هست اینجا مطلب چیه؟ مثل همون موضوع این طرف کی هست؟ ولی کی هست؟ خدا، رابطه چی هست؟ ولایت، موالی کی هست؟ اَلَّذِينَ آمَنُواْ ، این تناسب رو باید پیدا کنیم سطح این تناسب رو باید پیدا کنیم اینها در چه سطحی با هم تناسب دارند، اوصاف اَلَّذِينَ آمَنُواْ رو باید ببینیم اوصاف الله رو باید ببینیم ثمرات ولایت رو باید ببینیم اینها در یک سطح تناسب نسبت به هم قرار دارند و در مجموع تراز ولایت به ما میرسونند اینجا اَلَّذِينَ آمَنُواْ کسانی هستند که تحت این ولایت قرار میگیرند و از ظلمات به سمت نور خارج می شوند به صرف اینکه خداوند ولی اونها هست رفتاری که انجام میده برای اونها این هست که اونها رو از ظلمات به سمت نور خارج میکنه به صرف اینکه اونها اَلَّذِينَ آمَنُواْ هستند تحت ولایت خدا قرار میگیرند و از ظلمات به سمت نور خارج می شوند اون سطح از اَلَّذِينَ آمَنُواْ ، خدایی با این اوصاف، باید اوصافش رو یافت اون سطح از اَلَّذِينَ آمَنُواْ رو یافت در آیه ی 257 سوره ی بقره خدا کی هست؟ توصیفش رو در آیه ی 255 پیدا می کنید خدای با این اوصاف، خدای با اوصافی که در آیه ی 255 هست، اَلَّذِينَ آمَنُواْ کی هستند؟ مومنین آیه ی 256 يُؤْمِن بِاللّهِ ، يُؤْمِن بِاللّهِ این ایمان در چه سطحی هست؟ ایمانی که سطحش هست تمسک به عروۀ الوثقی، خدا ولی این انسانهاست و به صرف اینکه خدا ولی این افراد هست اونها رو از ظلمات به سمت نور خارج می کند،

در آیه ولایت تراز ولی اقامه نماز و تراز موالی تولّی به این سطح از ولایت است یعنی به اوصاف ولی معرفت داشته و دنبال اثرگیری از آن باشد، بواسطه این تولّی این مومنان در زمره حزب الله قرار می‌گیرند

بله در سوره ی مائده ولی کیست؟ خدا، نه فقط خدا بلکه رسول خدا، پس اینجا باید بین خدا و رسول خدا یک تناسبی وجود داشته باشه در این ولایت کردن خدا و رسول خدا، رسول خدا و اَلَّذِينَ آمَنُواْ میگیم بین رسول خدا و این اَلَّذِينَ آمَنُواْ در ولایت کردن باید یک تناسبی وجود داشته باشه میگیم خب این سطح از ولایت رو چگونه پیدا کنیم؟ میگیم اگر اوصاف یکی از این اولیاء رو پیدا کنیم اگر سطح رفتاری یکی از این اولیاء رو پیدا کنیم به سطح از ولایت نزدیک شدیم به تعریف اون ولایت نزدیک شدیم به سطح اولیاء این ولایت نزدیک شدیم و آشنا شدیم بله پس در آیات سوره ی مائده ما یک طرف داریم هست خدا و رسول و اَلَّذِينَ آمَنُواْ تراز وصفی اینها چی هست در چه سطحی هست؟ تراز فعلی این اولیاء در چه سطحی هست؟ يُقِيمُونَ الصَّلاَةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ رَاكِعُونَ این تراز فعلی اونهاست تراز توصیفی اونهاست توصیف این اولیاء این هست یعنی وقتی توصیفی از کسی مطرح هست تراز اون فرد مطرح هست و شما باید در اون تراز به سایر روابط نگاه کنید سایر روابط سایر مفاهیم مرتبط در اون تراز مرتبط میشند تراز اولیاء اینجا چی هست؟ يُقِيمُونَ الصَّلاَةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ رَاكِعُونَ این تراز توصیفی اولیاء در این آیه هست سطح یا تراز موالی در این آیات چی هست؟ مطرح میشه که اَلَّذِينَ آمَنُواْ یعنی رجوع به اون اَلَّذِينَ آمَنُواْ یی که در آیه ی قبل مطرح هست یَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ ، یَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ یی که ازشون انتظار هست یک صفاتی داشته باشند وقتی در ادامه ی اون آیه 54 مطرح هست که اگر کسی از دین مرتد بشه خدا قومی رو میاره که این ویژگی ها رو داشته باشه در واقع یعنی از این اَلَّذِينَ آمَنُواْ انتظار هست که این ویژگی ها رو داشته باشند اون اَلَّذِينَ آمَنُواْ اگر تولّی بورزند پس تراز موالی در این آیات چی هست؟ اَلَّذِينَ آمَنُواْ یی که تولّی می ورزند به این سطح از ولایت یعنی تولّی می ورزند به اون تراز از اولیاء اون تراز از اولیاء چی بود؟ يُقِيمُونَ الصَّلاَةَ وقتی تولّی در اکثر موارد تراز یک فعل رو از تراز فاعل و مفعول از تراز دو سر رابط دو سر اون فعل به دست آورد مثلاً در این آیات تراز این ولایت چی هست؟ میگیم تراز این ولایت ترازی هست که سطح درجه و تراز اولیاء يُقِيمُونَ الصَّلاَةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ رَاكِعُونَ هست سطح تراز موالی اَلَّذِينَ آمَنُواْ اون اَلَّذِينَ آمَنُواْ ی مورد انتظار که تولّی بورزند تولّی بورزند به چی؟ به این تراز از اولیاء به این درجه از اولیاء یعنی تولّی بورزند به تراز يُقِيمُونَ الصَّلاَةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ رَاكِعُونَ پس باید معرفت داشته باشند به اون تراز از اولیاء یعنی به اون توصیف از اولیاء یعنی باید معرفت داشته باشند به توصیف يُقِيمُونَ الصَّلاَةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ رَاكِعُونَ و پیگیر و به دنبال اثر گیری از اون تراز و از اون صفت از اولیاء باشند اگر این رابطه بین این اولیاء و این موالی شکل بگیره ثمره اش این خواهد شد که این موالی در حزب الله قرار میگیرند این موالی میشند جزء حزب الله .