در مواجه با داده های مختلف، مسئله‌ی اصلی تعقل آن داده‌ها می‌باشد

1400.04.29-01سه شنبه 9 ذی الحجه 1442

لزوم تعقل صحیح نسبت به آن چیزی که فرامی‌گیریم

یه موضوعی داریم با عنوان عقل قرآن. عقل قرآن یعنی چی؟ ما باید اول بحث عقل رو بشناسیم و بعد رابطه عقل با قرآن رو بشناسیم، به کارگیری عقل در قبال قرآن رو بشناسیم. وقتی شما یک موضوعی رو فرا میگیری ممکنه حتی در فراگیری اون موضوع از برخی از ابزارهایی که در شما هست امکاناتی که در شما هست مثل سمع، مثل بصر، مثل انواع حواسی که در شما هست انواع قوه درک برای فراگیری که در شما هست و حتی برخی از علوم که فرا گرفته ای به عنوان ابزار استفاده کنی و یکسری موضوعات را فرا بگیری، یاد بگیری. شما اینجا یاد گرفتی. مرحله بعدی چیه؟ عقل. باید عقل داشته باشی. باید تعقل کنی. تعقل کنی بر آن چیزی که فرا گرفته ای. این بحث تعقل مهمه. اگر اینجا رو فرد درست نتونه بره، درست نتونه تعقل بکنه حتی آن چیزی که فرا گرفته ممکنه براش خاصیت که نداشته باشه هیچ ضرر هم داشته باشه. حتی این موضوع در قبال قرآن هم مطرح است. شما آیات قرآن رو فرا می گیرید باید عقل داشته باشید، عقل قرآن. عقل متناسب با آن چیزی که فرا گرفته ای. یعنی آن چیزی که شنیدی، آن چیزی که شنیدی و الان میدانی باید نسبت به این عقل داشته باشی، در خور این عقل داشته باشی و تعقل کنی به آن چیزی که فرا گرفته ای.

کسی که در قلبش زیغ وجود دارد نمی‌تواند تعقل صحیح و درخور داشته باشد

آیات قرآن را می شنوی یاد میگیری مثلاً بخشی از آیات، آیات متشابه است. اونی که عقلش ایراد داره چه کار میکنه؟ از آیات متشابه پیروی می کند. چرا از آیات متشابه پیروی می کنه؟ عقلش ایراد داره. در آیه قرآن می فرماد، في‌ قُلُوبِهِمْ‌ زَيْغٌ. کسی که در قلوبش زیغ هست عقلش ایراد داره. کسی که در قلبش زیغ هست عقلش ایراد داره. نمیتونی تعقل صحیح و درخور داشته باشه. وقتی در قبال آیاتی که شنیده، نمیتونی تعقل صحیح داشته باشه چه میکنه؟ میره از آیات متشابه پیروی می کند. میره تبعیت میکنه از آیات متشابه. چرا؟ چون عقلش ضعف داره. آیات را فراگرفت، از آیات متشابه پیروی کرد، این پیروی از آیات متشابه یه کار چی هست؟ یه کار غیرعقلانی. این فرد عاقل نبود. این فرد نتوانست اون آیاتی که شنیده رو نسبت به اونها درست تعقل کنه. بحث عقل قرآن یه بحث مفصلی است که حالا با عنوان عقل قرآن یعنی عقل در قبال قرآن، عقل نسبت به قرآن یعنی عقل للقرآن. این بحث عقل قرآن، بحث مفصلی هست باید دنبال بشه موضوعاتی مثل همین عقل درش باید بحث بشه موضوعاتی مثل قلب، و برخی امراض قلبی که تعقل قلب رو به مخاطره می اندازند، تعقل قلب رو آسیب می زنند. اینها باید درش بحش بشه. خود موضوع قلب باید بحث مفصل تری داشته باشه. بله ما در علوم وقتی به داده های مختلف می پردازیم و داده ها را فرا می گیریم مسئله اصلی در زمان تعقل است. شما باید عقل داشته باشی. خوب حالا عقل بحث مفصلی داره هم در قرآن هم در روایات.