یک پروژه دیگه به عنوان گروه بندی مفاهیم در قرآن، دسته بندی مفاهیم، چه جوری انجام بدیم؟ یه کاری که بسیاری انجام دادند بر حسب دانش خود افراد هست. مثلا اومدند هم عنوان گروه رو خودشون گذاشتند، هم عنوان دسته رو خودشون گذاشتند، هم اجزای دسته رو خودشون گذاشتند، براساس دانش خودشون. مثلا گروه بندی کردند اشیاء در آسمان، پس یه گروه اینطوری گذاشتند بعد اومدند گفتند خب نجم، کوکب، این، اون، اینها رو اومدند و در اون دسته گذاشتند. ما این دسته بندی رو نمی خوایم وارد بشیم. باید بگیم لسان قرآن، داده هایی که داریم چه دسته بندی به ما میده؟ کدام واژه ها رو با هم در یک دسته قرار می ده؟ با کدام وجه اشتراکشون؟ پس ما برای دسته بندی وجه اشتراک می خوایم بین چند واژه. وجوه اشتراک یعنی دسته بندی اون واژه ها.
در گروه بندی مفاهیمی وجه اشتراک مفهومی می خوایم. وجوه اشتراک مفهومی یعنی چی؟ یه معناش اینجوری میشه، یعنی مثلاn واژه، تعدادی واژه با یک واژه، یک ارتباط خاصی داشته باشند. اینها میشند گروه بندی مفهومی. ما مثلا براساس علوم در واقع واژه ها گروه بندی شدند. صرف در واقع واژه ها رو گروه بندی کرده. نحو در واقع واژه ها رو گروه بندی کرده. با اون گروه بندی ها کاری نداریم. اونها میشند گروه بندیهای لسانی. دسته بندیهای لسانی واژه های قرآن. دسته بندی مفهومی می خوایم. میگیم براساس اینکه الله مبتدا باشه، هر آنچیز که خبر مفرد الله هست همه اونها در یه گروه هستند. هر آنچیز که خبر مفرد برای الله مبتداست. همه میشند یک گروه. با این روشها باید گروه پیدا کنیم، دسته ها رو پیدا کنیم.
چند گروه و دسته در قرآن داریم؟ تعداد بسیار زیاد. بستگی داره شما چه مسئله ای تعریف کنی. روی هر واژه ای دست بگذارید براساس معیارهای مختلف برای شما دسته بندی به دست میده. پس ما دسته های مختلف داریم در قرآن و محدود به دانش خودمون نیستیم. محدود به طرز فکر خودمون یا اون مسئله ای که داریم نیستیم، بلکه بسته به اینکه شما دنبال چه باشی. بر اساس طراحی فرمهای دقیق در داده های قرآنی شما دسته بندی های مختلف به دست میارید. روی یه واژه ای به هر دلیلی دارید کار می کنید به شما می تونه نشون بده که این واژه می تونه چقدر هم دسته ای داشته باشه؟ چندتا دسته می تونه براش تعریف باشه و تو این دسته ها چه واژه هایی هستند. ممکنه واژه های درون دسته ها اشتراک داشته باشند. یعنی واژه ای در چند دسته باشه، این موردی نیست. مهم نوع رابطه ی با اون کلمه مدنظر هست. ما نیاز به یک فرم داریم، فرم گروه بندی. باید فرم گروه بندی جدا طراحی بشه. براساس داده های لسان قرآن و روابط عناوین لسان قرآن و استفاده از سایر روابطی که با برخی از فرم ها در لسان قرآن به دست میاد، مثل فرم مشابه یابی. مثل فرم مشابه یابی، به ما مرتبطین از یک نوع ارتباط خاص به یک واژه رو به ما معرفی کنه، مثلا اگه به دنبال اسماء الله هستیم خب باید اولا بگیم که خب واژه هایی که می تونند جای الله قرار بگیرند به جای الله به کار بروند یا توصیفی از الله. پس شما برای اون دسته بندی یه تعریفی داریم این رو باید وارد واژه الله بشیم، از الله شروع کنیم. میشه کدوم دسته ها؟ میاد یه دسته ای رو از خبرهای مفرد الله به ما ارائه می کنه ما براساس نحو تحلیلی رابطه ایجاد کردیم بین خبر مفرد و صفت، اون رابطه رو هم به ما میده پس صفتهای الله رو هم به ما ارائه می کنه، براساس مشابه یابی واژه هایی که در جملا ت مختلف جایگزین الله شدند. به عنوان مفعول، به عنوان یک قید، به عنوان یک فاعل، جایگزین الله شدند و براساس مشابه یابی به دست میاد، اونها رو هم به ما میده که همش تو این فرم به دست میاد. این فرم گروه بندی و دسته بندی، این واژه هایی که این نوع ارتباط رو دارند به الله به ما میده. این میشه ارتباط. ما می تونیم عنوان این دسته رو هم از خود قرآن به دست بیاریم که مثلا برخی از این واژه هایی که در این گروه هستند خداوند این واژه ها رو معرفی کرده گفته اینها اسماء الله هستند. پس میشه عنوان این دسته، دسته اسماء الله.
در هر واژه ای که وارد شیم براساس دسته بندی روابط نحویش تعداد دسته بندیهایی که اون واژه می تونند داشته باشند رو به ما میده. تعداد دسته بندی هایی که به این واژه مربوط هست. تعداد دسته هایی که این واژه سرعنوان اونهاست و اون دسته به این واژه مربوط هستند. مثلا شما میای می گی که من می خوام دسته بندی انجام بدم برای سماء. شما اول واژه سماء رو انتخاب می کنی، مرتبطین نحویش رو به شما میده با نوع ارتباطش. یکی از مرتبطین نحویش هست حرف جر " فی "، یه جایی بوده " فی " مثلا فی السماوات، فی السماء، شما میگی خب من آن چیزی که با ارتباط فی سماء، به سماء مربوط شدند، اونها رو می خوایم. اونها یه دسته باشند. در واقع شما " ما فی السماء " رو به دست آوردید. آن چیزهایی که فی السما هستند. براساس نحو تحلیلی شما میگید فی السماء چه شکل دیگه ای می تونه در نحو داشته باشه؟ می گید مثلا می تونه ترکیب اضافه باشه. می تونه فلان ترکیب باشه یا مفعول فیه باشه، اونجایی که سماء مفعول فیه هست. پس میاره اینها رو به شما میده. میاد براساس صرف تحلیلی تمام این روابط رو که عین هم و شبیه هم هستند رو برای شما مشخص می کنه بعد متعلقات اینها رو میده و مرتبیطن اینها رو میده اینها میشند یه دسته. دسته فی السماء.
