یک نکته در مورد ترجمه ی قرآن عرض کنیم. موضوعات و آیات قرآنی که مطرح هست ما به دو شکل میتوانیم وارد معنا بشویم. یکی مفهوم و دیگری مصداق. واژه های قرآنی هم دارای مفهوم هستند و هم دارای مصداق.
گاهی آن مفهوم آنقدر متعلق به یک مصداق شده است که کاملا در اون مصداق خودش رو نشون میده. مانند« شمس » شما وقتی میگی « شمس » میگید خورشید، آفتابی که صبح ها طلوع میکنه و پس از گذشت یک روز غروب میکنه. این یک مصداق هست یعنی شمس خودش رو در یک مصداق برای ما نشان داده است و ما مفهوم شمس رو در یک مصداق میبینیم. آیا شمس مفهوم دیگری نداره؟ آیا شمس مصداق دیگری نداره؟ این رو باید به مفهومش مراجعه کنیم که آیا شمس مصداق دیگری داره یا نه؟ اگر مفهوم شمس وسیع تر باشه ممکن هست که مصداق دیگری هم داشته باشه ولو اینکه آن مفهوم برای ما فعلا در یک مصداق شناخته شده است ولی مفهومش وسیع هست لذا به این خاطر میتواند مصدایق دیگری داشته باشد.
هر دو روش، هر دو مسیر برای شناخت مفاهیم قرآنی و فهم آیات قرآنی ضرورت داره. یعنی ما باید هم به مفهوم توجه داشته باشیم و هم به مصداق و برای فهم آیات در این دو ریل با هم حرکت کنیم. غفلت از هر کدام از این موارد ممکن هست ما رو از بخشی از معارف محروم کنه. اگر در برخی از آیات تنها به مصداق بپردازیم ممکن هست ما رو در یک مصداق محدود کنه و حتی برخی از آیات رو برای ما تمام شده قرار بده. بر فرض ممکن هست یکی از مصادیقش یک موضوعی در سالهای گذشته باشه، خب تمام شده است برای ما و چون ما به مفاهیم برگرفته از اون آیه توجهی نداریم اون آیه برای ما تمام شده است. آیا اون مصداق، اون موضوع از مصادیق این آیه نیست؟ چرا هست ولی این آیه دارای مفهوم هم هست، این واژه دارای مفهوم هم هست و این مفهوم وسیع هست و میتواند مصادیق دیگری هم داشته باشد.
در طول تاریخ مفسرین مختلف به جهات مختلف به این مطلب پرداخته اند، برخی مصادیق بیشتر براشون جلب توجه کرده و برای برخی مفاهیم بیشتر جلب توجه کرده است. تفاسیرشون مفهوم گرا هست تا اینکه مصداق گرا باشه. برخی تفاسیرشون بیشتر و یا کاملا مصداق گرا هست. شاید راه خوب این باشه که هر دو موضوع مورد توجه باشه.
از مصادیق مطرح شده، از مصادیقی که برای برخی آیات واضح هستند کمک بگیریم برای اینکه مفهوم رو بهتر متوجه بشیم و همچنین از فهم مفهوم کمک بگیریم برای اینکه مصداق رو بیشتر ارزیابی کنیم و به مصدایق دیگری برسیم.
بله در واژه و عبارات قرآنی این مطلب رو باید مدنظر داشته باشیم و بتوانیم به این سوال پاسخ بدیم که آیا در این واژه در این آیه فقط مفهوم مدنظر خداوند هست؟ فقط مصداق مدنظر خداوند هست؟ یا هردو مدنظر خداوند هست؟ ما باید بین این سه گزینه انتخاب کنیم یعنی محقق بین این سه گزینه انتخاب کنه و به جمع بندی برسه.
