موضوع مربوط به بخش مفاهیم

1399.02.04-01پنج شنبه 29 شعبان 1441

طراحی فرم مقایسه ی واژگان

در بخش مفاهیم، در بخش مفاهیم باید فرمی طراحی کنیم برای مقایسه ی واژگان با هم. در واقع به معنای دقیقتر مقایسه ی انواع عناوینی که در لسان وجود دارند با یکدیگر. یه بخشیش میشه مقایسه ی واژگان با هم، به چه معنا؟ مثلاً واژه ی اَلرَّحمَن با واژه ی اَلرَّحیم مقایسه بشه. یعنی در بخش اشتقاق در بخش کلمات دو واژه از بخش کلمات با هم مقایسه بشند. عرض مون این هست، تمام عناوین و لیستهایی که در لسان وجود دارند بتونند دو به دو با هم مقایسه بشند. مقایسه ی دو عنوان نحویی با هم. مقایسه ی دو عنوان صرفی با هم. مقایسه ی یک عنوان صرفی و یک عنوان نحوی با هم. فرم رو باید با این وسعت تعریف کنیم. عمده استفادش ممکنه در بخش مقایسه ی واژگان با هم باشه. برای مقایسه ی واژگان ابتداً باید ما برای هر عنوانی که در لسان وجود داره که میتونه اون عنوان واژگان باشند، همه ی مشخصاتش رو استخراج کنیم، که ما الان داریم، این قسمت رو میخوایم فرمش رو تغییر بدیم. مشخصات نمایش داده بشه با یک سری اطلاعات مربوط به مشخصات. مثلاً میتونه اطلاعات مثل تعداد باشه و امکان دسترسی به یک سری اطلاعات بیشتر از هر کدوم از اون مشخصات و دوم برای همون عنوان مثلاً واژه، عَدَم وجود برخی از عناوین به عنوان مشخصه هم نمایش داده بشه. یعنی هم وجودها، نمایش داده بشه هم عَدَمها، نمایش داده بشه. در مورد آن چیزی هم که وجود داره ما دو بخش داریم، به لحاظ لسان دو عنوان داریم. عنوان صرف و عنوان نحو. تا اینجای کار، عنوان صرف رو ما میتونیم به لسان مفاهیم عنوان صرف و نحو رو به لسان مفاهیم تعاریف مختلفی ازشون داشته باشیم. عنوان گذاری کنیم عنوانهای مفهومی تر بگذاریم. مثلاً در مورد واژه وقتی صحبت میکنیم عنوان صرف براش میشه آن چیزی که در درون واژه هست. میشه حقیقت واژه یا به تعبیری تشکیل واژه. آن چیز که اون واژه رو داره میسازه خودش شکل گرفته. یعنی میشه ذات واژه. حقیقت واژه اون هست. خلقت واژه اون هست. نحو واژه میشه چی؟ میشه آن چیز که اعتبار هست برای واژه. اون در واقع حقیقت واژه نیست. حقیقت واژه ی کتاب، مفعول نیست. اون اعتبار هست. باید بریم اونجا صحبت کنیم. ولی در رابطه با یک مفهوم دیگری معنا پیدا کرده. خودش در دل خودش اون معنا وجود نداره. در رابطه ی با واژه ی دیگری داره معنا پیدا میکنه. لذا جاهای مختلف ممکنه تغییر کنه. همون واژه ممکنه جاهای مختلف، نحو متفاوتی بگیره. عناوین نحوی متفاوتی رو بگیره. پس قابل تغییر هست. یه بخش این میشه. همین رو میتونیم یک لایه اضافه کنیم ادامه بدیم چه در صرف چه در نحو که مشخصات یک واژه هستند. ما در هر کدوم از اینها یک مرحله دوباره ادامه بدیم. در نحوش خیلی روشن هست. مرتبطین نحویش رو بدست بیاریم. دوباره مرتبطین نحوی به عنوان مشخصه ی اون واژه قلمداد بشند. مرتبطین نحویش هم میشه عناوین نحوی مرتبط که ممکنه یک ارتباط نزدیکی با عناوین نحوی متعلق با خود اون واژه داشته باشه، هم میشه صرف مربوط به اون عناوین نحوی مرتبط که اینجا دیگه تفاوت داره. در صرف هم همین کار رو میتونیم دنبال بکنیم.

دنبال کردن مشخصات یک واژه

اینکه عرض میشه مشخصات، مشخصات یک واژه رو چه در نحو چه در صرف دنبال کنیم یعنی دو مرحله اینجا پیش بریم برای این دلیل هست که چنانچه اون واژه در ارتباطات نحویش ما به مشخصاتی برسیم یعنی در مرحله ی دوم مرتبطینش به واژه ای برسیم که اگر قرار هست اون دو واژه با هم مقایسه بشند این ارتباط اینجا دیده شده باشه و ما در واقع مرتبطین به مشخصات این دو واژه رو هم با هم مقایسه کرده باشیم و اشتراکاتش رو درآورده باشیم در واقع این مقایسه یه لایه عمیقتر میشهف احتمالاً اینجا کفایت کنه لازم شده میشه عمیقتر کرد احتمالاً اینجا بحث خیلی کفایت کنه و ما به مقایسه ی دقیقی بین واژه ها برسیم مثلاً میشه واژه ی الله و رب رو مقایسه کرد مثلاً میشه واژه ی قرآن و کتاب رو مقایسه کرد تفاوتهاشون چی هست؟ تفاوت صرفی شون با هم چیه؟ اون تفاوت چه مفهومی داره؟ تفاوتهای نحویشون با هم چیه؟ اون تفاوت چه مفهومی داره؟ اینکه عرض میکنیم دو لایه دو مرحله پیش بریم ما رو به مشخصات مرتبطین یا مشخصات مربوط به این واژه ها میرسونه. مثلاً متوجه میشیم که قرآن و کتاب در مشتق در اشتقاق فعلهای مرتبط به خودشون چه تفاوتی با هم دارند؟ در قرآن این ده فعل به کار رفته نسبت به قرآن نسبت به کتاب این پانزده فعل بکار رفته. هفتاشون با هم مشترکند بقیه شون هم تفاوت دارند. خب این رو بدست میاریم. یعنی اشتراکات و تفاوتها رو اونجا بدست بیاریم. در این فرم باید وقتی واژه رو انتخاب میکنیم بتونیم مجموعه های مرتبط به اون واژه رو انتخاب بکنیم. مثلاً میخوایم سماء و ارض رو مقایسه کنیم. مقایسه مون میتونه باشه دو واژه ی سماء و ارض یا یک سری ملزومات رو بهشون اضافه بکنیم. مثلاً بیایم بگیم که سماء که میگیم منظورمون سماوات هم هست ارض که میگیم منظورمون اَرَضین هم هست. یعنی جمعشون رو در نظر نگیر. در دلشون لحاظ کن. به عنوان مثال معرفه نکره شون رو در نظر نگیر. در دلشون لحاظ کن میشه همون عنوان دسته کلمه ی ما. یعنی عناوینی که در لسان وجود داره. ممکنه بگیم دسته کلمه ها رو با هم مقایسه بکن و مشخصه شون رو بده. اون موقع در ارائه ی مشخصات تفاوت دسته کلمه ها رو نباید بیاره تفاوتی که در درون دسته کلمه ها اجزای دسته کلمه ها با هم دارند یعنی اونها رو باید حذف کنه ما لیستی که برای مشخصات مون داده میشه مربوط به عنوانیست که اونجا داریم انتخاب میکنیم