یه چند نکته در مورد بحث فاز مفاهیم. ما در فاز مفاهیم باید یک عنوانی، یک مطلبی رو دنبال کنیم با عنوان لغتنامه ی صرف و لغتنامه ی نحو. در واقع فرمی که حاکی از مفاهیم و توصیف مفاهیم صرف و توصیف مفاهیم نحو باشه. در واقع مفاهیم صرف رو در ارتباط با یکدیگر معنا کنه و مفاهیم نحو رو هم همینطور در ارتباط یکدیگر معنا کنه. این یه بحثی هست که ما باید در فاز مفاهیم داشته باشیم.
یکی از موضوعات دیگری که در فاز مفاهیم باید انجام بشه بحثی هست با عنوان گروه بندی واژه ها. گروه بندی واژه ها چی هست؟ گروه بندی واژه ها در واقع یافتن پاره ای از واژگان، تعدادی از واژگان هست که در بینشون یک ارتباط خاصی وجود داره. ما وقتی دسته ای از واژگان رو درست میکنیم بینشون یه ارتباط خاصی وجود داره. این در بستر همون لسان اتفاق خواهد افتاد. تمام عناوینی که در اشتقاق و صرف و نحو وجود دارند، در واقع به نوعی گروه بندی واژگانند. واژه ها گروه بندی لسانی شدند. این واژه ها رو ممکنه ما بریم به این سمت که این گروه بندی رو مقداری ترکیبی تر کنیم. ممکنه به مفاهیم کاربردی تر نزدیک بشه. اینکه عرض کنیم به تنهایی که این واژه ها گروه بندی های مفهومی بگذاریم، این کافی نیست. چون گروه بندی هایی که در بحث لسان وجود داره، خود اونها هم مفهومی است. بالاخره مفهوم اون عنوان لسانی مفهوم مثلاً اون عنوان صرفی خودش یک مفهومی است بر اساس اون مفهوم، این واژگان دارای یک ارتباط هستند با هم. گروه بندی یعنی اینکه در این فاز مفاهیم ما امکانی رو قرار بدیم بر اینکه واژه ها رو بر اساس ترکیباتی از روابط لسانی در یک گروه قرار بدیم. مثلاً عرض میکنیم گروه بندی نازله های خداوند. این در واقع ترکیبی از عناوین لسانی هست، عناوین صرفی و نحوی. وقتی میگیم نازله های خداوند یعنی واژه هایی که مفعول باشند. فعلشون فعل نزول باشه، فاعل اون فعل الله باشه. پس ترکیب شد و ما یک گروهی رو ایجاد کردیم. یه بخشی از گروه بندیهای ما این دست گروه هاست. یه بخشی از گروه بندیهای ما بر اساس همین ترکیبات بدست میاد و اونها رو مشابه هم نزدیک به هم قرار میده. نوع نگاه فقط متفاوت میشه والا موضوع همون هست. یه موقعی شما میدونی دنبال چی هستی میگی دنبال نازله های خداوند هستم. پس گروه بندیت مشخص میشه. الگوی رسیدن به این واژگان مشخص میشه. عنوان این واژگان میشه نازله های خداوند. یه موقعی شما دنبال این هستی که بگی الله، رب، اله، واژه هایی از این دست که جزء اسماءُالله هستند و یه ارتباط خاصی به هم دارند، اونها رو یک گروه کنند. اینها رو چگونه یک گروه کنیم؟ اینها رو بر اساس چه الگویی از روابط بین صرف و نحو روابط بین لسان قرآن یه گروه کنیم؟ باید در واقع این الگوی یافتن روش استفاده از عناوین لسانی، برای اینکه ما به اون گروه بندی برسیم رو پیدا کنیم. والا ما حتماً از لسان استفاده خواهیم کرد موضوع دیگه ای نداریم. مثلاً اگر بیایم بگیم فعلی هست مفعولی هست. اگر فعل و مفعول مشترک باشند در دو جمله فاعلهاشون دو واژه ی متفاوت باشند، بین این دو باید بحث کنیم چه رابطه ای وجود داره؟ خب اینجا یه رابطه بین این دو ایجاد میکنیم رابطه ی اول این، رابطه ی دوم همین دو واژه ای که فاعل این دو جمله بودند. اگر جای دیگه ای به عنوان مبتدا و خبر از هم بیان شده باشند فاعل اول مبتدا باشه فاعل دوم خبر باشه. ما یه رابطه ی دوم رو هم پیدا کردیم. مجموعه ی این روابط اینها رو برای ما یک گروه میکنه. یه گروه میکنه مثلاً ممکنه گروه بزنیم اسامی مختلف یک شیئ. گفته شده که به عنوان مثال حسن کتاب را نوشت. در یه جمله ی دیگری گفته شده که علی کتاب را نوشت. ما اینجا فقط میفهمیم که حسن و علی یه رابطه ی فاعلیت دارند در مورد یک موضوع. کتاب، کتاب ثابتی هست در مورد یک موضوع رابطه ی فاعلیت دارند. فاعلیت یه فعل. ولی ممکنه دو نفر باشند. ممکنه این باشه که خب علی یه نفر کتاب رو نوشت. حسن هم یه نفر دیگه هست کتاب رو نوشت. هر دو با هم همون یه کتاب رو نوشتند. ازش یه نتیجه ی اینجوری گرفته بشه. اگر یک جای دیگه یه جمله داشته باشیم که علی حسن است. پس یه خبر داد به ما. پس ما اینجا میگوییم که علی و حسن اسماء یک شخص هستند. اسمهای یک شخص هستند. برخی از روابط مثل روابط مبتدا خبری، وقتی مبتدا اسم و خبر هم اسم هست ممکنه حاکی از این باشه که اینها اسماء مختلف یک شخص هستند. در واقع ما باید اون عناوین لسانی رو بشناسیم و تحلیل اونها رو در رابطه با هم بدونیم. اگه تحلیلش رو دونستیم ما وارد بحث گروه بندی مفاهیمی شدیم.
در واقع ما الان در بحث فاز لسان گروه بندی لسانی داریم. گروه بندی مون یک مقداری مفهومی نیست. مفهومی تر نشده به یک معنا. و اون بخاطر اینکه ما هنوز تحلیل مفهومی لسان رو نداریم. روابطی که دو عنوان لسانی با هم دارند، این رابطه چه مفهومی رو منتقل خواهد کرد، اون رو نداریم. مثلاً اینکه مبتدا اسم باشه خبر هم اسم باشه هر دو هم اسم جامد باشند، این چه مفهومی میرسونه، این رو نداریم. تحلیل مفهومی لسان قرآن یعنی این، از جمله ی این دست موارد. اگه شما این رو داشتی این مفهوم رو داری این در واقع یه دسته بندی مفهومی برای شما انجام میده. در هر صورت اینکه در بحث گروه بندی مفاهیم و واژگان، نگاه این هست که به هیچ عنوان بر اساس داشته های ذهنی گروه بندی صورت نگیره. تمام روابطی که مفاهیم و واژگان با هم دارند و میتوانند در یک گروه قرار بگیرند از دل روابط لسان قرآن و مفاهیم مرتبط به لسان قرآن استخراج بشه. این موضوع هم باعث دقت در بحث میشه دقت رو بیشتر میکنه هم باعث میشه که آن چیز که لازم هست پیدا کنیم. آن گروه بندی که لازم هست پیدا کنیم. شاید لازم نباشه ما برخی از واژگان رو با هم در یه گروه قرار بدیم. اگر لازم بود بالاخره باید بر اساس اصول و قاعده ی قرآنی یعنی لسان قرآن و قواعد مرتبط، از جمله قواعد لسان، قواعد اصول و منطق، ما باید به این رابطه میرسیدیم. اگه به این رابطه نمیرسیم پس بین اینها رابطه ای نیست. بین اینها رابطه ایجاد نکنیم. گاهی هم ممکنه رابطه باشه و ما مفهومش رو نداریم. اون رابطه رو بریم پیدا بکنیم. در واقع ممکنه ما از داشته های خودمون استفاده کنیم بین دو شیئ هیچ رابطه ای ندونیم. در صورتی بین این دو شیئ رابطه هست و در قرآن وقتی شما نگاه کنی رابطه هست. پس اونها به لحاظ اون رابطه در یه گروه هستند تمام اون موضوعاتی که اون رابطه رو با هم دارند در یک گروه هستند .
