یکی از عناوین ذیل بحث تحلیل مفهومی لسان قرآن، بحث روابط بین بابهای مختلف هست. بابهای مختلف واژگان با هم چه رابطه ای دارند؟ یعنی در واقع یک واژه در بابهای مختلف چه روابطی با هم پیدا میکنند؟ خب این روابط رو باید تحلیل کنیم. مثلاً در یک شرایط ثابت برای یک موضوع ثابت برای یک حادثه ی ثابت، این دو تا واژه، در واقع یک واژه در دو باب چه رابطه ای با هم دارند؟ یکی از موضوعاتی که در بابها باید بررسی بشه بحث تقدم و تأخر در بابهای مختلف هست. تقدم تأخر در زمان، تقدم تأخر در مقام، تقدم تأخر در شأن. تأثیری که بابهای مختلف، فاعل بابهای مختلف دارند در یک موضوع یعنی تأثیری که بابها بر فاعلها بر فاعلهای خودشون میگذارند نسبت به هم، بر مفعولشون میگذارند نسبت به هم، اینهال موضوعاتی هست که باید دربیاد. البته در بحث بابها بحثهای زیادی در گذشته در کتب مختلف در منابع مختلف انجام شده اینها باید دیده بشه، دربیاد، توسعه پیدا کنه و دقیقتر بشه به لحاظ مفهوم یابی دسته بندی بشه توسعه پیدا بکنه و دقیقتر بشه.
در واقع تأثیر بابها رو ما باید در مفهوم یک واژه دنبال کنیم. وقتی یه واژه از ثلاثی مجرد به بابهای مختلف ثلاثی مزید وارد میشه چه تأثیری میگیره؟ در مفهوم خودش تأثیر میگیره. در فاعلش تأثیر میگیره. در مفعولش تأثیر میگیره. رابطه ای بین اون باب و بابهای دیگر ایجاد میکنه. رابطه ی بین اون باب و ثلاثی مجردش ایجاد میکنه. اون رابطه ممکنه تقدم و تأخر در زمان باشه، در شأنیت در فاعلها باشه. مثلاً در آیات قرآن وقتی گفته میشه که بحث نزول در موضوع اَلرُّوح فقط در باب تفعّل هست تنزّل اَلرُّوح، در بحث نزول در موضوع ملائکه باب تنزّل هست باب تنزیل هست و احتمالاً مثلاً باب انزال هست، از این چه مفهومی برداشت میکنید؟ این باید برای ما مفهوم داشته باشه. الان اینجا یک رابطه اتفاق افتاده رابطه ی اَلرُّوح فقط با باب تنزّل در بحث نزول، رابطه ی ملائکه با باب تنزّل تنزیل و احتمالاً انزال هست خب این نوع روابط و این مقایسه ی این رابطه ها چه مفهومی رو به ما منتقل میکنه؟ چرا اَلرُّوح نباید تنزیل داشته باشه؟ چرا انزال اَلرُّوح نداریم؟ باید برای ما مفهوم داشته باشه. یعنی تنزّل اَلرُّوح در بحث نزول اَلرُّوح ما چنان مفهومی باید برداشت کرده باشیم که برامون کاملاً روشن باشه که اَلرُّوح تنزیل نباید داشته باشه اَلرُّوح انزال نباید داشته باشه این باید برامون فهم شده باشه .
