ما از بحث آیات محکم و متشابه یک نتیجه ای باید بگیریم اینکه چنانچه آیات متشابه رو در لسان قرآن تلقی بکنیم و در نظر بگیریم یعنی ظرفیت لسان قرآن حل برخی از موضوعات و تعیین تکلیف برخی از اختلافها و حالتهای لسانی که در برخی از آیات وجود دارند رو، نداره. یعنی لسان قرآن این ظرفیت رو نداره. لسان قرآن به معنای لسان عربی ما رو وارد قرآن میکنه. وارد فهم قرآن میکنه. و اولین چیزی که برای ما مشخص میکنه آیات محکم و آیات متشابه هست و ما باید به این موضوع توجه کنیم که لسان قرآن به خودی خود توان حل آیات متشابه رو نداره به معنای اینکه آن دوچیزی که از آن آیه یا آن بیش از یک چیزی که از اون آیه تشابه برای ما ایجاد میکنه و ما ممکنه به یک چیزش مراجعه بکنیم، لسان قرآن توان حل این رو نداره و ما رو فقط می تونه به این برسونه. ما با لسان قرآن می فهمیم که برخی از آیات متشابهند با علم عربی، می فهمیم که برخی از آیات محکمند برخی از آیات متشابهند. از محکمات برداشت میکنیم، با علم عربی، از محکمات در علم عربی برداشت می کنیم از متشابهات در علم عربی نباید برداشت کنیم، مبتنی بر علم عربی. باید مبتنی بر علم تأویل برداشت بشه. علم تأویل رو راسخون فی العلم دارند.
شاید بشه گفت بسیاری از اختلافات و فِرقی که در دایره اسلام و برداشت از قرآن اینجا شده در همین متشابهات هست. اگر متشابه بود شما باید برید سراغ راسخون فی العلم یا بتوانی آیه متشابه رو بر اساس آیه محکم حل بکنی. البته اینجا بحث خودش رو داره که شما می توانی از ام الکتاب آیات متشابه رو حل بکنی یا نه؟ این هم دانش خودش رو می خواد. دانش ارتباط آیه متشابه به آیه محکم رو می خواد. ممکنه این در ظرفیت علم مثلا صرف و نحو و اینها نباشه ولی شما باید آیه متشابه رو بتونی به آیه محکم ارجاع بدهی. این ارجاع دادن رو راسخون فی العلم بلدند غیر از اینکه این ارجاع دادن رو بلد هستند اونها علم دیگری دارند به اسم علم تأویل. علم تأویل یعنی اینکه شما این آیه رو می خوای به چه برسونی؟ می خوای بگی که این آیه چه موضوعی اگر در مفهوم صحبت می کنیم چه مفهومی رو مِن عند الله بیان می کنه. اونها اون مفاهیم من عند الله رو بلد هستند رابطه آیات با مفاهیم مِن عند الله رو می دانند به لحاظ علم تأویل نه به لحاظ علم عربی.
